ایجاد، انتقال و زوال حق مالکیت نرم افزارهای رایانه ای

در مورد نرم افزارهای رایانه ای این مسأله وجود دارد که در مراحل مختلف از دوران حیات نرم افزار در فضای جامعه، مالکیت آن به چه شخصی تعلق دارد؟ برای حقوق مالکیت نرم افزار سه مرحله با توجه به قانون حمایت از نرم افزار و معاهدات بین المللی می توان در نظر گرفت. اول: مرحله ایجاد مالکیت، در این مرحله به نظر می آید حق مالکیت نرم افزار برای پدیدآورندگان ایران از زمان تولید نرم افزار ایجاد می شود و ثبت و صدور تأئیدیه فنی می تواند جنبه اثباتی و شرط لازم برای عرضه نرم افزار داشته باشد. دوم : مرحله انتقال مالکیت، در انتقال حقوق مالکیت با دو نوع انتقال روبرو هستیم: الف) انتقال کلیه حقوق مادی به دیگری به منظور انتفاع مادی از حق مالکیت نرم افزار ب) انتقال نرم افزار به کاربر به منظور استفاده از نرم افزار ،که به نظر می آید این انتقال، به تنهایی نیازمند عقد اختصاصی می باشد و گنجاندن آن در قالب عقود بیع و اجاره صحیح به نظر نمی رسد. در انتقال مالکیت، فقط حقوق مادی به دیگری منتقل می شوند، زیرا حقوق معنوی غیر قابل انتقال هستند ولی به نظر می رسد که برخی از حقوق معنوی از جمله حق تغییر و تصرف در نرم افزار به دلیل ضرورت این کار باید به کسی که به قصد انتفاع، حقوق مادی آن را خریداری کرده است منتقل شوند. زوال حقوق مالکیت نرم افزارها مشمول حقوق مادی آن می شود و حقوق معنوی نرم افزار همچنان در ملکیت پدیدآورنده باقی می ماند. در بررسی زوال مالکیت در نرم افزارها به نظر می رسد، شامل نرم افزارهای متن باز نیز می شود زیرا قانون در این زمینه اطلاق دارد.